Máu và Huyết tương - sự thú vị trong Cho và Nhận

Việc cho và nhận máu theo nguyên tắc nhóm máu thường được đã được nhiều người biết, nhưng có một sự thú vị khác trong việc truyền các chế phẩm từ máu như truyền huyết tương lại rất ít người biết. Nhân sự kiện “Giọt hồng nhân ái” của Người VTC sắp diễn ra,  chúng ta hãy cùng tìm hiểu nhé!

🌟Huyết tương là gì?

Huyết tương là dạng chất lỏng trong suốt, màu vàng nhạt chiếm tỷ lệ nhiều nhất trong máu, khoảng 55% tổng thể tích máu. Trong huyết tương chứa các tế bào hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu. Huyết tương có các kháng thể (globulin miễn dịch) giúp chống nhiễm trùng. Những kháng thể này còn được chế tạo thành thuốc giúp cứu chữa người bệnh hiếm gặp, rối loạn miễn dịch và bệnh lý di truyền. Huyết tương được sử dụng để cung cấp và bổ sung các thành phần máu đã mất cho cơ thể. Nếu người bệnh mất nhiều máu do phẫu thuật, tai nạn (như sốc do bỏng (phỏng), hoặc bị rối loạn chảy máu, đông máu, suy giảm miễn dịch, truyền huyết tương sẽ bổ sung lượng máu đã mất cho cơ thể. Ngoài ra, huyết tương còn giúp hỗ trợ người bệnh điều trị sốt xuất huyết, suy gan, ung thư và các bệnh hiếm gặp khác.

🔒Truyền huyết tương có cần theo nhóm máu, và nguyên tắc có giống truyền máu hay không?

Câu trả lời là CÓ và cần tuân theo nhóm máu NHƯNG không giống hoàn toàn với truyền máu toàn phần – thậm chí còn ngược lại về mặt nhóm máu phù hợp.

✅ Vì sao phải theo nhóm máu khi truyền huyết tương?

Huyết tương (plasma) là phần dịch trong của máu, chứa các kháng thể (không chứa hồng cầu). Khi truyền, các kháng thể trong huyết tương của người cho có thể gây phản ứng miễn dịch nếu không tương thích với nhóm máu của người nhận. 

🔁 Nguyên tắc truyền huyết tương khác gì so với truyền máu toàn phần?

Mặc dù huyết tương không chứa hồng cầu, nhưng vẫn có các yếu tố đông máu và protein khác có thể gây ra phản ứng nếu không tương thích.

Ngược lại với truyền máu, trong truyền huyết tương, thì:
 

🔵 Người mang nhóm máu AB - vốn "bị" coi là ''máu Ích kỷ" khi có thể nhận máu từ bất cứ nhóm máu nào nhưng chỉ có thể hiến cho chính AB - lại trở thành "người cho phổ quát" về huyết tương, có thể CHO tất cả các nhóm máu khác; đồng thời họ chỉ có thể NHẬN được huyết tương từ người cùng AB;
🔴 Người mang nhóm máu O - vốn "được" coi là "máu Vị tha", là "người cho phổ quát" về máu và chỉ có thể nhận từ nhóm O - lại có thể NHẬN huyết tương của tất cả các nhóm máu khác, đồng thời chỉ có thể CHO huyết tương cho người cùng O.

Hãy xem thêm ảnh minh họa:

📌 Ví dụ truyền huyết tương:
- Nếu người nhận có nhóm máu A, họ có thể nhận huyết tương từ người nhóm máu A, AB, và O, nhưng tốt nhất là nên nhận từ người nhóm máu A hoặc AB.
- Nếu người nhận có nhóm máu B, họ có thể nhận huyết tương từ người nhóm máu B, AB, và O, nhưng tốt nhất là nên nhận từ người nhóm máu B hoặc AB.
- Nếu người nhận có nhóm máu AB, họ có thể nhận huyết tương từ tất cả các nhóm máu, nhưng tốt nhất là nên nhận từ người nhóm máu AB

  📌Tóm lại:
- Truyền huyết tương cần xét nhóm máu để tránh phản ứng miễn dịch nguy hiểm.
- Người cho huyết tương lý tưởng là nhóm AB, và người nhận "dễ chịu nhất" là nhóm O.
- Tuy nhiên, trong thực hành lâm sàng, việc truyền huyết tương thường được thực hiện sau khi đã qua kiểm tra tương thích chéo và sàng lọc cẩn thận.

💬 "Cho và Nhận – Hai mặt của một hành động nhân văn"

Trong cuộc sống, không có gì là đơn thuần một chiều, cũng như không ai "cho không" ai điều gì, mọi hành động đều tồn tại hai chiều – như trái và phải, như ngày và đêm, như mặt trăng có sáng có tối, như trái tim biết yêu là biết trao và nhận. Việc hiến máu cũng vậy – là một hành động "cho" rất rõ ràng, nhưng ẩn sâu trong đó là giá trị "nhận" không kém phần lớn lao.

Hiến máu (trong đó có huyết tương), tưởng như là một hành động "cho đi", nhưng thực ra đó là một trao đổi đầy yêu thương và giá trị. Khi bạn cho đi giọt máu – bạn đang trao hy vọng sống cho một con người, nhưng bạn cũng nhận lại điều gì đó:
- Đó là cảm giác được làm điều tử tế;
- Là niềm tự hào khi cơ thể mình có thể cứu người;
- Là một cộng đồng mạnh khoẻ hơn nhờ chính sự góp sức thầm lặng của bạn.

💝Hiến máu không chỉ là một nghĩa cử cứu người – đó còn là sợi dây kết nối cộng đồng, là minh chứng rằng giữa một thế giới nhiều bộn bề, con người vẫn có thể trao nhau sự sống bằng chính những điều giản dị nhất. Hành động ấy không vô hình. Nó lưu dấu trong cơ thể người nhận, và sáng lên trong tâm hồn người cho.

💝 Việc cho và nhận không chỉ diễn ra trong bệnh viện – mà còn là cách ta sống, cách ta nhìn nhận và kết nối với người khác mỗi ngày. Chính vì vậy, đừng vội kết luận về một con người khi bạn chưa thật sự hiểu họ. Mọi đánh giá phiến diện, vội vàng đều có thể dẫn đến hiểu lầm – thậm chí là những lỗi lầm khó sửa chữa.