15 bài học cuộc sống thiết thực từ ‘Bố Già’

Bố già (The Godfather) là cuốn tiểu thuyết nổi tiếng của nhà văn người Mỹ gốc Ý Mario Puzo được xuất bản lần đầu vào năm 1969 bởi nhà xuất bản G. P. Putnam’s Sons. Tác phẩm là câu chuyện về một gia đình mafia gốc Sicilia tại Mỹ được tạo lập và lãnh đạo bởi một nhân vật được gọi là “Bố già” (Godfather) Don Vito Corleone. Các sự kiện chính của tiểu thuyết xảy ra trong bối cảnh rộng lớn từ năm 1945 đến 1955 ngoài ra cũng đề cập đến thời thơ ấu và giai đoạn thanh niên của Vito Corleone vào đầu thế kỉ 20.

Câu chuyện bắt đầu bằng cảnh đám cưới của Connie Corleone, con gái duy nhất của ông trùm Vito Corleone với Carlo Rizzi vào cuối mùa hè năm 1945 ở Long Island, New York. Vì phong tục riêng của người Ý “không người Sicilia nào được từ chối những đề nghị vào ngày cưới của con gái họ”, Vito Corleone, thường được bạn bè và người cộng tác gọi là “Bố già”, cùng với người cố vấn (cũng là con nuôi) Tom Hagen phải ngồi nghe những thỉnh cầu từ bạn bè và đối tác làm ăn.

Người đầu tiên xuất hiện trong tác phẩm đến thỉnh cầu bố già Don Vito Corleone trong ngày cưới của con gái ông là Bonasera một người bạn cũ cùng quê Sicilia của Bố già, ông là chủ một nhà đòn khá có tiếng và Bonasera đã tạo dựng được một cuộc sống khá sung túc trên đất nước Mỹ - quê hương thứ hai của ông. Nhưng mọi chuyện không phải cứ thế êm đềm diễn ra, cho đến khi con gái duy nhất của ông đã bị cưỡng bức từ những người bạn trai của cô ấy. Hiện tại người con gái mà Bonasera yêu thương rất mực thì đang phải trải qua những ngày tháng hoảng hốt, sợ hãi, đau đơn sau những điều đã xảy ra. Gia đình Bonasera đã không ngồi yên, họ đã đưa sự việc trên ra tòa nhưng gia đình những gã trên đã đi đêm với các viên công tố. Không có sự công bằng, Bonasera bất lực và tuyệt vọng. Trong đầu Bonasera người đầu tiên ông ấy nghĩ đến có thể giúp được ông ta lấy lại công bằng cho vụ này là bố già Don Vito Corleone …..

Trong số khách mời đám cưới có ca sĩ nổi tiếng Johnny Fontane, con đỡ đầu của bố già Vito Corleone, Johnny Fontane đã quay về từ California với hai mục đích. Trước hết là dự đám cưới em gái Connie Corleone và sau đó là thỉnh cầu riêng đến người cha nuôi đầy thế lực Vito Corleone nhằm đề nghị Bố già giúp đỡ anh ta có được vai diễn trong một bộ phim Hollywood của Jack Woltz, người trước đó đã từ chối thẳng thừng Fontane. Cũng phải nói thêm rằng Bố già rất yêu thương Johnny Fontane và sau khi nghe hết những tâm sự dãi bày về nổi khó khăn của anh về chuyện gia đình, công việc, rằng mọi chuyện của anh không còn thuận lợi như trước nữa và rằng hiện nay anh chỉ có một con đường duy nhất để đi và để lấy lại mọi thứ như trước, đó là anh phải dành được vai nam chính trong dự án phim của ông chủ xưởng phim đầy thế lực ở Hollywood Jack Woltz. Bởi vì vai chính trong bộ phim ấy rất hợp với anh và rằng anh được sinh ra là để dành cho nó, nhưng Jack Woltz ông chủ xưởng phim giàu có và đầy thế lực ở Hollywood đã từ chối Johnny và gạt anh ra một cách bẩn thỉu trong dự án đáng lẽ dành riêng cho Jonny một cách bất công và không có lý do nào thỏa đáng cho việc đó cả.

Sau khi đã nghe sự tình, Don Corleone đã động viên Johnny và hứa sẽ giúp. Nhưng dường như còn hoài nghi liệu cha nuôi Bố già có giúp được anh hay không nên Johnny Fontane đã hỏi lại ông một cách như muốn khẳng định:

“Nhưng … bằng cách nào ạ?”

Lúc này Don Corleone đã nói với Johnny:

 “Ta sẽ đưa ra một đề nghị mà hắn không thể chối từ – I’m gonna make him an offer he can’t refuse”.

Cùng lúc đó, con trai út của nhà Corleone, Michael, người vừa trở về sau chiến tranh thế giới thứ II với tư cách một anh hùng thời chiến, kể cho bạn gái của anh là Kay Adams những giai thoại về cuộc đời tội ác của cha mình và cam đoan với cô rằng anh không giống với gia đình mình.

P/s: “Ta sẽ đưa ra một đề nghị mà hắn không thể chối từ – I’m gonna make him an offer he can’t refuse”. Là một câu nói rất nổi tiếng ở Mỹ, khi nhắc đến nó thì người ta lập tức nghĩ ngay đến tác phẩm bố già. Câu nói này cũng được xuyên suốt khắp tác phẩm và nó trở thành khẩu hiệu hành động của nhà Corleone.

Nhân vật ‘Bố Già’ ngoài đời chính là Don Vito Cascio Ferro, một trong những thủ lĩnh quan trọng đầu tiên của giới mafia Ý di cư sang Mỹ. Ông cầm đầu giới giang hồ ở Sicilia và sau đó thống lãnh nhóm “Mano Nero” (Bàn tay đen), một nhóm chuyên tống tiền và cưỡng đoạt. Nhóm này chính là tiền thân của giới mafia Mỹ, hiện nay được gọi là tổ chức “La Cosa Nostra” (Chuyện làm ăn của chúng ta). Những người nghiên cứu về vấn đề mafia viết rằng cách đây hơn 50 năm, trong bè đảng của Don Vito Cascio Ferro đã sản sinh ra các thủ lãnh mafia mới ở Mỹ và họ đã du nhập những ngành làm ăn bất chính vào Mỹ rồi phát triển chúng lên”. Sau khi đã tích lũy được số vốn tư bản cần thiết từ việc làm ăn bất chính thủa ban đầu thì bằng sự thông minh và phong cách làm ăn khoáng đạt của người Sicilia, Bố già đã len lỏi và cầm đầu những trò chơi mới trong xã hội tự do Mỹ gồm bất động sản, tài chính, chứng khoán và giật dây cả hệ thống chính trị Mỹ. Câu chuyện được Mario Puzo hư cấu được tổng hợp từ chính những chuyện có thật trong việc làm ăn của giới Mafia Ý trong lòng xã hội Mỹ nhưng nó chỉ là một phần nhỏ trong ảnh hưởng của những Bố già trong lòng xã hội Mỹ mà thôi.

Bố già không chỉ là một cuốn tiểu thuyết hấp dẫn về những kẻ găng-xtơ mà còn là một câu chuyện thú vị về quyền lực, gia đình và chủ nghĩa tư bản. Nó chứa đựng rất nhiều cốt lõi và đưa ra những bài học cực kỳ quan trọng trong cuộc sống. Đó là những bài học bạn không thể không thừa nhận.

1. Đừng bao giờ hứa nếu bạn không thể giữ lời.

Lời hứa của bạn là thứ quan trọng bậc nhất bạn cần phải cân nhắc. Đừng bao giờ coi nhẹ nó. Hãy luôn luôn cẩn trọng tự hỏi xem liệu bạn có thể hay không thể thực hiện lời hứa. Hoàn toàn có thể nói “không” với một lời thỉnh cầu (ngoại trừ đó là lời thỉnh cầu trong đám cưới con gái bạn.)

2. Đừng để cho mình dính vào cuộc sống riêng của những người khác.

Nhất là cuộc sống của một cặp vợ chồng đã kết hôn. Ngồi lê đôi mách hay cho lời khuyên về những vấn đề khúc mắc riêng tư khiến cho và sẽ luôn luôn khiến người ta khó chịu. Cuộc sống riêng của một người chính xác là chuyện cá nhân và riêng tư và nó cần phải được tôn trọng. Khi Connie và Carlo đánh lộn nhau tại bàn ăn, Sonny cố gắng can mà bà Corleone chỉ lên tiếng kêu anh im lặng, “Sonny, đừng có can thiệp vào.” – Carmela Corleone

3. Gia đình là thứ quan trọng nhất trong đời.

Một giọt máu đào hơn ao nước lã. “Một người đàn ông không dành thời gian ở cùng với gia đình mình sẽ không bao giờ có thể là một người đàn ông chân chính” và “gia tài duy nhất trên đời này chính là con cái, lớn hơn tất cả mọi tiền bạc và quyền lực trên đời.” – Don Vito Corleone

4. Đừng chống lại gia đình mình.

Đừng giống như Fredo Corleone. Bất luận bạn có không thích gia đình mình đến mức độ nào đi nữa, họ vẫn cứ là gia đình của bạn. Xuất phát từ lòng kính trọng, đừng chống lại những người có cùng huyết thống với mình, nếu không bạn sẽ phải gánh chịu hậu quả bị xa lánh (hoặc chết). “Fredo, anh là anh trai của em và em yêu quý anh. Nhưng anh đừng có bao giờ chống đối lại gia đình thêm lần nữa. Đừng bao giờ.” – Michael Corleone.

5. Đừng hành động theo cảm tính.

Hãy chỉ hành động sau khi bạn đã suy xét tới lui tất cả các hệ quả có thể có sau hành động của bạn. Hãy suy nghĩ sáng suốt và khôn ngoan. Những cơn bùng nổ cảm tính, như của Santino “Sonny” Corleone, cuối cùng đưa anh ta tới suy sụp. Sao lại thế? Bởi vì những hành động của anh ta đều dễ bị mọi người bắt thóp. Đừng bao giờ trở thành người dễ bị đoán trước. “Đừng bao giờ căm ghét kẻ thù. Điều ấy sẽ ảnh hưởng đến phán quyến của anh.” – Michael Corleone.

6. Hãy để mắt tới bạn bè nhưng hãy để mắt tới kẻ thù nhiều hơn.

Luôn luôn đề phòng kẻ thù của mình và chơi “ván cờ” cuộc đời một cách chính xác, khéo léo và hết sức mình. Lúc nào cũng giữ vững lập trường và không bao giờ được “qua cầu rút ván” bất luận bạn có ghét ai kia đến cỡ nào đi nữa. Nhất là những lúc đông giữa chốn thanh niên bạch nhật. Khi Michael Corleone bị Senator Pat Geary ức hiếp, anh chỉ đơn giản đáp “Yêu cầu của tôi là… không có gì hết.” Anh giữ Ngài Geary trong giới hạn của mình và đi đúng nước cờ, và cuối cùng ngài chính trị gia ấy nằm gọn trong túi anh.

7. Thiết lập tình bằng hữu bằng sự tôn trọng, công việc và lòng tin.

Gia đình bạn không thể chọn nhưng bạn bè thì có. Hãy cân nhắc lợi ích mà một tình bạn có thể mang tới cho mình. Hoặc ngược lại, cân nhắc đến những bất lợi của nó. Hãy cân đong những cái được và mất và lựa chọn một cách kỹ càng. “Tình bạn là tất cả. Tình bạn tài năng hơn cả nhân tài. Đứng trên cả chính quyền cai trị. Nó xếp gần như ngang bằng với gia đình.” – Don Vito Corleone.

8. Những tội phạm trong giới trí thức là những tội phạm hùng mạnh nhất

Từ Phố Wall cho tới Phố Bay, tới những nhà đầu tư quốc tế và các chính trị gia, những con người ở vị trí quyền lực cao có thể tạo nên nhiều hỗn độn và có ảnh hưởng đến gia đình bạn hơn theo một cách tiêu cực hơn rất nhiều so với những tội phạm thông thường. Vì thế, cách thức giáo dục và làm việc của bạn hướng theo các cấp bậc trong xã hội là một bài học cuộc sống mà bạn cần phải theo thật sát nếu như bạn muốn mình thành công và có quyền thế. Những tội phạm đường phố bình thường không được ca tụng trong những mưu đồ lớn. “Luật sư với chiệc cặp táp có thể đánh cắp nhiều tiền hơn kẻ mang súng.” – Mario Puzo, Bố Già

9. Hãy giữ kín việc kinh doanh của bạn; chỉ bàn luận trong nội bộ các thành viên gia đình.

Michael Corleone: “Đừng hỏi tôi về công việc kinh doanh của tôi!” Đừng trao đổi việc kinh doanh của cá nhân hay của gia đình bạn với người lạ. Bạn sẽ không bao giờ biết được ai sẽ dùng thông tin này vào mục đích riêng của mình. Tốt hơn cả là bạn hãy giữ kín việc kinh doanh không cho người ngoài biết.

10. Vũ lực là lựa chọn cuối cùng

Trong suốt chiều dài bộ phim Bố Già, tài khéo léo trong ngoại giao lấn át các hành động vũ lực. Một khi chiến tranh đã nổ ra, mạng mất, việc kinh doanh bị trễ nải hoặc bị hoàn toàn ngưng trệ và túi tiền rỗng tuếch. “Tôi không thích bạo lực, Tom à. Tôi là một doanh nhân. Máu là một khoản chi phí lớn.” – Solozzo.

11. Không bán ma túy.

Có tồn tại một sự phân cấp tội phạm, và ma túy đứng hạng nhất. Bán ma túy làm bại hoại hình ảnh trước công chúng của người ta. “Đúng là tôi có rất nhiều bạn bè trong giới chính trị nhưng họ sẽ không thân thiện đến thế nếu họ biết việc kinh doanh của tôi là ma túy chứ không phải cờ bạc, là thói hư mà họ cho rằng vô hại. Nhưng ma túy, đó là một công việc kinh doanh bẩn thỉu.” – Don Vito Corleone.

12. Không bao giờ đưa ra một lời đề nghị mà không đáp lại bằng lòng tôn trọng và tình bằng hữu của bạn.

Đưa ra một lời đề nghị trang trọng với ai đó một cách tôn trọng và thể hiện tình bằng hữu và lòng trung thành của bạn. Bằng không, bạn sẽ bị coi là một kẻ nhu nhược, không chân thật và không đáng tin. “Hôm nay ông đến tìm tôi và nói: ‘Don Corleone, hãy cho tôi sự công bằng.’ Nhưng lời cậu nói chẳng có chút sự tôn trọng nào. Cậu không thể hiện tình bằng hữu. Thậm chí cậu còn không nghĩ tới việc gọi tôi là Bố Già. Thay vào đó, cậu bước vào nhà tôi vào ngày con gái tôi kết hôn và đề nghị tôi giết người vì tiền.” – Don Vito Corleone.

13. Hãy xây dựng nên một cộng đồng hùng mạnh.

Bằng cách giúp đỡ người khác, bạn cũng sẽ nhận lại được sự giúp đỡ. Đồng thời bạn cũng sẽ nhận lại được lòng kính trọng. Don Vito Corleone đã dựng nên một đế chế bằng cách xây dựng cho mình một cộng đồng hùng mạnh. Ông giúp đỡ những người hàng xóm và bằng hữu ở nơi mình sinh sống và tạo nên một danh tiếng uy tín. “Một ngày nào đó, và ngày ấy có thể sẽ không bao giờ tới, tôi sẽ gọi ông tới làm cho tôi một việc.” – Don Vito Corleone.

14. Hãy chuẩn bị sẵn sàng cho tương lai.

Không bao giờ có một bước đi hay một phán quyết nào mà không có kế hoạch cho thời gian tiếp theo. Kiên nhẫn cũng là điều chủ chốt. “Này, hãy nghe đây, anh muốn một người tốt – và ý anh là người rất tốt – dùng khẩu súng đó để bắn. Anh không muốn em trai mình cứ bước ra ngoài nhà vệ sinh ấy trong tay của tên thám tử, hiểu chưa?” – Santino “Sonny” Corleone.

15. Đừng nhận những thứ quá riêng tư.

Có đôi khi, bạn chỉ cần nhớ đơn giản rằng, “đó không phải là chuyện cá nhân, đó là việc làm ăn.” – Michael Corleone.