Điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu: Còn nhiều ý kiến khác nhau

Bộ LĐTB&XH đang đề xuất nâng tuổi nghỉ hưu với hai phương án thực hiện để lấy ý kiến. Một lần nữa, vấn đề kéo dài tuổi nghỉ hưu lại thu hút dư luận với nhiều tranh luận trái chiều.

Trong dự thảo dự án Bộ luật Lao động (sửa đổi), Bộ LĐTB&XH nêu rõ 2 phương án: phương án 1, kể từ ngày 1/1/2021, tuổi nghỉ hưu của người lao động (NLĐ) trong điều kiện lao động bình thường là đủ 60 tuổi 3 tháng đối với nam và đủ 55 tuổi 4 tháng đối với nữ. Sau đó, cứ mỗi năm tăng thêm 3 tháng đối với nam và 4 tháng đối với nữ cho đến khi nam đủ 62 tuổi, nữ đủ 60 tuổi.

Phương án 2, kể từ ngày 1/1/2021, tuổi nghỉ hưu của NLĐ trong điều kiện lao động bình thường là đủ 60 tuổi 4 tháng đối với nam và đủ 55 tuổi 6 tháng đối với nữ. Sau đó, cứ mỗi năm tăng thêm 4 tháng đối với nam và 6 tháng đối với nữ cho đến khi nam đủ 62 tuổi, nữ đủ 60 tuổi.

Theo Bộ LĐTB&XH, tuổi nghỉ hưu cần được điều chỉnh tăng lên (thay vì 55 với nữ và 60 với nam) bởi quy mô, cơ cấu dân số Việt Nam đang thay đổi theo hướng tỷ lệ người trong độ tuổi có khả năng lao động giảm vì già hóa dân số, số người phụ thuộc đang tăng lên 44,4% vào năm 2019. Bên cạnh đó, chất lượng thể trạng sức khỏe của NLĐ ngày càng tăng; tuổi thọ bình quân của nam và nữ là 76,6 tuổi, cao hơn tuổi thọ trung bình của dân số thế giới (72)...

Trước những phương án đề xuất tăng tuổi nghỉ hưu, có rất nhiều ý kiến trái chiều trước kiến nghị này. Nhiều người lao động băn khoăn, lo lắng cho rằng, đa số người lao động trực tiếp ở độ tuổi 50 (đối với nữ) và 55 (đối với nam) đã bắt đầu cảm thấy ngại công việc hoặc làm không đạt hiệu quả cao, đặc biệt là những lao động làm những công việc nặng nhọc, cần sức trẻ, lao động trong môi trường độc hại... Nhiều chủ doanh nghiệp rất ngại sử dụng những đối tượng lao động ở độ tuổi này. Với những người lao động gián tiếp cũng mong muốn được nghỉ ngơi khi đủ tuổi nghỉ hưu. Họ cho rằng, chỉ có những người ở tuổi này mà có chức vụ lãnh đạo thì có thể mới muốn kéo dài tuổi nghỉ hưu.

Việc điều chỉnh tuổi hưu không chỉ cần thời gian cho người lao động và doanh nghiệp thích nghi mà còn cần cho thị trường lao động điều chỉnh. Nếu tăng nhanh sẽ dẫn đến sự gia tăng đột ngột số người thất nghiệp, có thể gây bất ổn xã hội. Nhiều năm gắn bó với công nhân, PGS.TS Nguyễn Quang Thọ - nguyên Viện trưởng Viện Công nhân – Công đoàn, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cảnh báo, thực hiện tăng tuổi nghỉ hưu nhanh có thể dẫn tới bất cập của thị trường lao động, lớn nhất là dư thừa nhân lực cục bộ không lường trước được. Khi đó, sẽ phá vỡ kết cấu thị trường lao động dẫn đến tình hình kinh tế - xã hội bị ảnh hưởng.

TS Nguyễn Hữu Dũng - nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Lao động - Xã hội, Bộ LĐTB&XH, không chọn phương án 2 mà chọn phương án 1 để không gây quá sốc với nam và nữ. Khi phương án 1 tăng với tốc độ chậm hơn phương án 2, thị trường lao động có cơ hội điều chỉnh thuận lợi hơn. Nhưng cần tiếp tục phân tích cho kỹ, mức nâng tuổi nghỉ hưu của nam là 2 năm, nữ 5 năm thì biên độ tăng của nam thấp hơn nữ. Điều này đồng nghĩa với lao động nữ bị sức ép về tăng tuổi nghỉ hưu nhiều và phải chịu gánh nặng hơn so với nam.

Có chuyên gia bày tỏ nghi ngại, nếu nội dung tăng tuổi nghỉ hưu của người lao động được chấp thuận, nhiều khả năng sẽ làm phức tạp hơn tình trạng bất bình đẳng trong xã hội. Việc tăng tuổi nghỉ hưu cần được các nhà hoạch định chính sách xem xét, cân nhắc kỹ lưỡng.